İstanbul’da Yaşam Maliyetleri Artıyor, Borçlar Büyüyor

İstanbul’da yaşam maliyetleri hızla artarken, vatandaşların borçlanma oranları da yükseliyor. Kredi kartı borçları ve kira bedelleri önemli bir sorun haline geldi.

İstanbul’da yaşam maliyetleri, artan fiyatlar nedeniyle vatandaşların gelirlerini eritirken, kredi kartı borçlarının yalnızca asgari ödemelerini yapabilenlerin oranı neredeyse her 10 kişiden 4’ü olarak belirlenmiştir. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre, ülke genelinde 42 milyon 159 kişinin en az bir kredi borcu bulunmakta ve ortalama bireysel borç tutarının 100 bin TL’yi aştığı tahmin edilmektedir. Yasal takibe düşen kişi sayısı ise bir milyonu aşarak borçlanmanın boyutunu gözler önüne sermektedir. İstanbul, kredi kartı borçları nedeniyle yasal takibe intikal eden kişi sayısının en yüksek olduğu şehir olarak öne çıkmaktadır.

İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) verilerine göre, 4 kişilik bir ailenin yaşam maliyeti, 2025 yılı boyunca sürekli bir artış göstermekte. Ocak ayında 82 bin 880 TL olan ortalama yaşam maliyeti, Eylül ayında 99 bin TL’ye ulaşmıştır. Bu rakam, mevcut asgari ücretin yaklaşık 4 katına denk gelmektedir. Artan geçim giderleri, sabit gelirli kesim için kredi kartını bir geçim aracı haline getirmiştir.

Barınma giderleri, İstanbul’da en büyük maliyet kalemi olarak dikkat çekmektedir. Missafir adlı emlak platformuna göre, 2025 itibarıyla merkezi bölgelerde 1+1 daire kiraları 16 bin ile 40 bin TL arasında değişirken, uzak ilçelerde bile bu rakam 10 ila 25 bin TL arasında seyretmektedir. İPA’nın araştırmaları, kira bedellerinin asgari ücretin 1,5 katına kadar çıktığını göstermektedir. Bu durum, birçok çalışanın yalnızca kira ödemek için gelirinin tamamını harcamasına neden olmaktadır.

TÜİK verilerine göre, İstanbul, Türkiye’nin en yüksek ortalama gelirine sahip kent olmasına rağmen, gelir dağılımındaki uçurum da oldukça derindir. Kentte en yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay yüzde 47 iken, en düşük gelir grubunun payı yalnızca yüzde 6 seviyesindedir. Nüfusun alt yarısı, toplam gelir pastasının yalnızca 20’de birini paylaşmaktadır. Uzmanlar, 2026 yılında yapılacak olası zamların bu durumu değiştirmeye yetmeyeceğini belirtmektedir.

Pazarlama ve İşletme Uzmanı Volkan Soykan, bir İstanbul sakininin borç-gider dengesini örneklerle açıklamaktadır. Örneğin, net maaşı 40 bin TL olan bir kişi, ortalama bir kirada oturduğunda 20 bin TL kira, 8 bin TL gıda, 4 bin TL ulaşım, 3 bin TL enerji ve iletişim, 2 bin TL diğer giderler olmak üzere toplam 37 bin TL harcamaktadır. Bu durumda, kişinin elinde yalnızca 3 bin TL kalmakta, ancak kredi kartı borcu 80-100 bin TL arasında olduğunda, asgari ödeme için aylık 20 bin TL ayırması gerekmektedir.